တနသၤာရီကမ္းရိုးတန္း

ၿမိတ္ကၽြန္းစု အလွမ်ားဆီသို႕ အပိုင္း(၃)  ထား၀ယ္တြင္ ေက်ာ္ႀကားသည့္ ပင္လယ္ကမ္းေျခ တစ္ခုကို ျမန္မာတိုင္း လိုလို သိႀကသည္။ ေမာင္းမကန္ ကမ္းေျချဖစ္သည္။ ေမာင္းမကန္ကို အမ်ားက ထား၀ယ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ တြဲ၍ သိႀကသည္။ တကယ္ေတာ့ ေမာင္းမကန္ သည္ ေလာင္းလံုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္း၌ တည္ရွိသည့္ ေနရာ ျဖစ္သည္။ ထား၀ယ္မွသြားလွ်င္ ထား၀ယ္ျမစ္ အေနာက္ဘက္ကို ကေျမာကင္းတံတားမွ ျဖတ္ကူး၍ အေနာက္ေတာင္ဘက္ မွ ေတာင္ဘက္ဆီသို႔ သြားရသည္။ ကေျမာကင္းတံတား ကူးၿပီး ကေျမာကင္းရြာမွ ၆ မိုင္ ခရီးခန္႔ သြာေသာ္ လမ္း၌ ေသာႀကာျပင္၊ ေတာရွည္ရြာမ်ားကို ျဖတ္ၿပီး ေမာင္းမကန္ရြာ သိုု႔ ေရာက္ေပသည္။ ေမာင္းမကန္ ဟူေသာ အမည္ကို အဘယ့္ေႀကာင့္ မွည့္ေခၚ ခဲ့ရသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစဥ္အလာ မွတ္သားရေသာ အေႀကာင္းအရာ တစ္ခု ရွိသည္။ ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၁၇ခုႏွစ္တြင္ အေလာင္း စည္သူမင္းႀကီး တိုင္းခန္း လွည့္လည္စဥ္ ေဖာင္ေတာ္ ထား၀ယ္ေဒသသို႔ ေရာက္ခဲ့ၿပီး ပင္လယ္ ကမ္းေျခ တစ္ေနရာတြင္ ေဖာင္ေတာ္ ရပ္နား ဆိုက္ကပ္ခဲ့သည္ဟု အဆိုရွိ၏။ ယင္းအခါ ေမာင္းမမိႆံ အေၿခြအရံမ်ားက ေရခ်ိဳရရွိရန္ အတြက္ ကမ္းေပၚတက္ကာ ေရကန္ တူးေဖာ္ႀကသည္ကို အမွီျပဳ၍ ေမာင္းမကန္ဟု ေခၚတြင္ေႀကာင္း ေဒသခံမ်ားက လက္ခံ ယံုႀကည္ထားႀကသည္။ ေမာင္းမကန္ကမ္းေျခမွာ သဲေသာင္က်ယ္ျပန္႔၍ ကမ္းတိမ္သည့္ ေရတက္ခ်ိန္၌ ေရကူး၍ ေကာင္းၿပီး ေရက်ခ်ိန္ လမ္းေလွ်ာက္ရန္ ေကာင္းသည္။ ေသာင္ျပင္မွာ အေတာ္ပင္က်ယ္၍ ကမ္းေျခမွလည္း ရွည္လ်ားသည္။ အစားအေသာက္ ေပါေသာ္လည္း ၿမိတ္ႏွင့္ ႏႈိင္းဆပါက ထား၀ယ္၊ ေမာင္းမကန္မွာ ေစ်းအနည္းငယ္မ်ားသည္။ ဘန္ဂလိုႀကီးမ်ား (ပုဂၢလိက) ႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္မွ အစိုးရပိုင္ ဘန္ဂလို တစ္လံုးရွိေသာ္လည္း ပင္လယ္ေသာင္ကမ္း မွာပင္ ခရီးသြား ရြက္ထည္တဲထိုးကာ စာေရးသူတို႔ အိပ္ခဲ့ႀကသည္။ အိပ္ခဲ့သည့္ရက္မ်ားအတြင္း `ေငြပင္လယ္´ ဟူသည့္ စားေသာက္ဆိုင္ အနီးမွာပင္ တဲထိုးျဖစ္ႀကၿပီး ေႏြပင္လယ္မွပင္ အစားအေသာက္မ်ား မွာစားခဲ့ႀကေပသည္။ ကင္းမြန္၊ ရွပ္၊ ငါးကြင္းရွပ္၊ ငါးပါးနီ၊ ခရုစသည့္ ပင္လယ္စာမ်ား အလြယ္တကူ ၀ယ္စားႏိုင္ေသာ ေနရာ ျဖစ္ေပသည္။ေငြပင္လယ္ စားေသာက္ဆိုင္မွာ မိသားစု ဆိုင္ေလးျဖစ္ၿပီး သပ္ရပ္ေသာ အေဆာက္အဦးႏွင့္ ဆိုင္ခင္းေသေသသပ္သပ္ ခင္းက်င္း ထားသည္။ လူသံုးဆယ္ခန္႔ တစ္ၿပိဳင္တည္း စားေသာက္ႏိုင္ေသာ ေနရာထိုင္ခင္း ရွိသည္။ ကမ္းေျခဆိုင္မ်ားမွာ ေျမငွားခ တစ္လ ၅၀၀ က်ပ္သာ ေပးရသည္ ဟုဆိုေပသည္။ ဆိုင္ခန္းကို ကိုယ့္ဘာသာ ေဆာက္ရသည္။ လွ်ပ္စစ္မီးလည္း ရသည္။ ညေနပိုင္း၊ ညဦးပိုင္း၊ နံနက္ပိုင္းတို႔တြင္ မီးသံုးႀကၿပီး ေန႔လယ္ပိုင္း ေခတၱနားၿပီး မီးရပ္သည္။ လွ်ပ္စစ္ ေစ်းႏႈန္းကေတာ့ မေသး၊ တစ္ယူနစ္ ၇၀၀ က်ပ္ ႏႈန္း ေပးရသည္ဟု ဆိုေပသည္။ ေမာင္းမကန္ကမ္းေျခမွ ငါးဖမ္းေလွမ်ား ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ား ကို စပ္စုႀကည့္မိသည္။ ဆန္ ၂၆၅၀၀(အလတ္စားတစ္အိတ္)၊ ေပၚဆန္းေမႊး အေကာင္း အစားက ၂၉၀၀၀(တစ္တင္းခြဲအိတ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္)။ ႏွမ္းဆီ ၃၁၀၀ ၊ ႀကက္သား ၊ ဘဲသား ၄၅၀၀ မွ ၆၅၀၀ ၊ ၀က္သား ၇၀၀၀၊ ၀က္သား အသားခ်ည္း အဆီလြတ္ ၉၀၀၀၊ ႀကက္သြန္နီ ၁၀၀၀၊ ႀကက္သြန္ျဖဴ ၂၀၀၀၊ ဆိတ္သား၊ အမဲသားေစ်းတူ ၈၀၀၀ ျဖစ္ေပသည္။ ဆိုင္တြင္ ထမင္းေႀကာ္၊ ေခါက္ဆြဲေႀကာ္ တစ္ပြဲ ၁၅၀၀ (သူတို႔အေခၚ ယိုးဒယားေႀကာ္ဟ ဆိုသည္) ၊ ရိုးရိုး ျမန္မာ ေႀကာ္မွာ ၁၀၀၀ ျဖစ္၏။ ျမန္မာဘီယာတစ္လံုး ၂၀၀၀၊ ဆင္းဂါးဘီယာ (ယိုးဒယား) တစ္ဘူး ၁၀၀၀၊ အုန္းသီးစိမ္းတစ္လံုး ၆၀၀ ၊ ပင္လယ္ထဲဆင္း ေရခ်ိဳးၿပီး ေရခ်ိဳခ်ိဳး လိုက ေရခ်ိဳးခန္းရွိၿပီး တစ္ခါခ်ဳိး ၂၀၀ က်ပ္ ျဖစ္သည္။ ေမွ်ာ္ရစ္ဘုရား ေမာင္းမကန္ကမ္းေျခမွာ ငါးဖမ္းေလွမ်ား အစဥ္အၿမဲရွိေနၿပီး ကမ္းေျခ၌ ရပ္နားေနႀကပံုက လွပသည္။ အေနာက္အရပ္မွာ ပင္လယ္ဘက္ျဖစ္၍ ညေနေန၀င္ခ်ိန္တြင္ ေနလံုးႀကီးက ပင္လယ္ထဲ ငုပ္လွ်ိဳးသည္။ ငါးဖမ္းေလွမ်ားက ပလာတူး၊ ငါးပါးနီ၊ ဒိုးညွင္း(ငါးပါးနီအုပ္စု)၊ ေက်ာက္ငါး(ဂရဴပါအုပ္စု၀င္)၊ ဘီဇင္း(ငါးကြင္းရွပ္) စသည္မ်ား ဖမ္းႀကသည္။ ေမာင္းမကန္ရြာ၌ ငါးအ၀ယ္ဒိုင္မ်ား ရွိႀကရာ စည္ကားသည္။ ေလွတစ္ေခါက္ထြက္လွ်င္ ၃ ရက္ခန္႔ႀကာသည္ဟု ဆိုသည္။ ေန႔စဥ္ ေလွအ၀င္အထြက္ ငါးအခ် ရွိေနရာ စိတ္၀င္စားစရာ တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။ တံငါငါးေလွမ်ားႏွင့္ ေမာင္းမကန္ကမ္းေျခမွာ ပနံရသည္။ ေမာင္းမကန္၀န္းက်င္၌ သြားစရာမ်ားရွိေသးသည္။ ေမာင္းမကန္ရြာေလး၏ ေျမာက္ဘက္တစ္မိုင္ခန္႔တြင္ ပန္းတက္အင္းရြာရွိၿပီး ထိုရြာအနီး၌ ပန္းတက္အင္း ေရပူစမ္း ရွိသည္။ ေမာင္းမကန္၌ရွိစဥ္ရက္အတြင္း ေမာင္းမကန္ရြာေတာင္ဘက္ေမွ်ာ္ရစ္၊ ေမာ္ရစ္၊ နဂါးရစ္ စသည္ျဖင့္ သံုးမည္ရဘုရားသို႔ သြားခဲ့သည္။ သာယာေသာလမ္းခရီး ျဖစ္သည္။ ၈ မိုင္ခန္႔သြားရၿပီး ကားလမ္းက ေကာင္းသည္။ ေက်ာက္ဆင္၊ သေဘၤာဆိပ္၊ ျပင္ႀကီး၊ ကရင္ႀကီးရြာမ်ားကို ေက်ာ္သြားေသာ္ ေမွ်ာ္ရစ္ တံငါရြာေလး ေရာက္သည္။ တံငါရြာေလးေက်ာ္ၿပီး ေအာ္ကေလးကိုျဖတ္၍ ေတာင္ကုန္းေလးကို တက္လိုက္ေသာ္ ေမွ်ာ္ရစ္ ေတာရ တရားစခန္းအလြန္၌ ပင္လယ္ဘက္သို႔ တိုးထြက္ေနေသာ ေက်ာက္တန္းေပၚတြင္ ေမွ်ာ္ရစ္ဘုရား ရွိေပသည္။ က်ိဳကၡမီဘုရားကဲ့သို႔ ဘုရားရွိရာေက်ာက္တန္းေပၚသို႔ ကုန္းေပၚမွ တံတား ထိုးထားသည္။ က်ိဳကၡမီဘုရားႏွင့္ မတူသည္က အမိုးမရွိေသာ တံတားျဖစ္ေပသည္။ ေမွ်ာ္ရစ္ဘုရားကား အစဥ္အလာအရ ယံုႀကည္သက္၀င္ခဲ့ႀကသည္မွာ အရွင္ေဂါတမဗုဒၶ ၏ ဆံေတာ္အစစ္ ကိန္း၀ပ္ရာဟု ဆိုႀကသည္။ အဆိုအရ တဖုႆ ႏွင့္ ဘလိႅကကုန္သည္ညီေနာင္ ပင့္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶဆံေတာ္ ၈ ဆူအနက္ ပထမ ၂ ဆူမွာ မဇၥ်ိမတိုင္း အဇတၱနာဂရျပည့္ရွင္မင္းက ေတာင္းပန္၍ ေပးခဲ့ၿပီး ပင္လယ္ခရီးျဖင့္ ျပန္ခဲ့ရာ လိႈင္းေလမိ၍ နဂါးရစ္ေမာ္သို႔ သေဘၤာဆိုက္ခဲ့ၿပီး တစ္ည ရပ္နားႀက၍ ထိုစဥ္က ေတာင္ေစာင့္နတ္နဂါးတို႔က ဒုတိယဆံေတာ္ႏွစ္ဆူကို ေတာင္းခံ ပင့္ယူပူေဇာ္ကာ ေစတီတည္ထားသည္ဟုဆိုသည္။ က်န္ ၄ ဆူက ေရႊတိဂံု၌ ဌာပနာခဲ့သည္ဟု ဆိုေပသည္။ ထိုနဂါးရစ္မွာ ယခု ေမွ်ာ္ရစ္ျဖစ္ေပသည္။ ဆံေတာ္ျမတ္မ်ားကို နတ္နဂါးမ်ား ရစ္ပတ္ေစာင့္ေရွာက္ကိုးကြယ္ ပူေဇာ္ႀကသျဖင့္ နဂါးရစ္ေမာ္ဟု ေခၚႀကသည္ဟုလည္းအဆိုရွိသည္။ ေမွ်ာ္ရစ္ျဖစ္ရျခင္းမွာ အေလာင္းစည္သူမင္း ေဖာင္ေတာ္ဆိုက္စဥ္ တက္ေရာက္ဖူးေျမာ္ၿပီး ဆံေတာ္ဌာပနာတိုက္ေပၚ ေစတီထပ္မံ တည္ထားခဲ့သည္။ ထိုေနရာ၌ ေစတီ တည္ေနစဥ္အတြင္း ဘုရင့္ ေနာက္ပါအခ်ိဳ႕က ေမြးရပ္ဌာနီ တိုင္းျပည္ကို လြမ္းဆြတ္ ညည္းညဴရာ ဘုရင္ ႀကားေသာ္ ညည္းသူမ်ားကို ရာဇမာန္ရွၿပီး ေဖာင္စႀကာျပန္ အထြက္၌ ထားရစ္ခဲ့ရာ ေငးေမွ်ာ္က်န္ရစ္ခဲ့ႀက၍ ေမွ်ာ္ရစ္ တြင္သည ဟုလည္း အဆိုစကား ႀကားရ၏။ ယခု အခါတြင္မူ တံငါေလွမ်ား ရစ္ပတ္ သြားလာ ေနေသာ ေမာ္အငူေလး အျဖစ္ လည္း တည္ရွိေနရာ ေမာ္အငူေလး ကို အစြဲျပဳ၍ ေမာ္ရစ္ ဟုလည္း ေခၚႀကသည္ ဟု ဆိုေပသည္။ ေမွ်ာ္ရစ္ဘုရားမွာ အငူေလးထိပ္ ျဖစ္ၿပီး ပင္လယ္ဘက္သို႔ အေတာ္ေလး ထိုးထြက္ ေနေသာ အငူ ျဖစ္ေပသည္။ အငူက အေတာ္ ရွည္ၿပီး အငူ၏ ေဘးႏွစ္ဘက္စလံုး၌ ပင္လယ္ကို ျမင္ေတြ႔ရၿပီး သာယာသည္။ တံငါဆိပ္ေလး ရွိေသာ ေနရာ၌ သဲေသာင္ျပင္ ျပန္႔ျပန္႔ႏွင့္ အလြန္ သာယာ လွေပသည္။ ေက်ာက္ေဆာင္၊ ေက်ာက္ထပ္မ်ား၊ ေက်ာက္ေတာမ်ားအလြန္၌ ေမွ်ာ္ရစ္ေစတီကား အလြန္သပၸာယ္ ၍ ေက်ာက္ေတာရွဳခင္းကလည္း အလြန္လွပသည္။ ထား၀ယ္ေဒသသည္ စားေရးသူအျမင္၌ အလြန္ျမန္မာဆန္ေသာ ေဒသဟု ထင္ျမင္မိသည္။ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ား ဆက္ႏႊယ္ဆင္းသက္ပံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ `ဤႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးႀကီးႏွစ္မ်ိဳးကား တိဗက္-တရုတ္ ႏွင့္ မြန္ျမန္မာ အႏြယ္တို႔ ျဖစ္ႀက၏။ တိဗက္-တရုတ္အမ်ိဳးမွ တိဗက္-ျမန္မာ ႏွင့္ တရုတ္-ထိုင္း ဟူ၍ ႏွစ္စု ေပါက္ဖြားလာခဲ့၏။ တိဗက္-ျမန္မာ အုပ္စုမွာ အေရွ႕၊ အလယ္၊ အေနာက္ စသည့္အရပ္ေဒသမ်ားသို႔ သံုးမ်ိဳးကြဲကာ ျပန္႔ႏွံ႔သြားႀကျပန္ေပ၏။ (၁) အလယ္ပိုင္းသို႔ ခြဲထြက္လာေသာ တိဗက္-ျမန္မာအုပ္စုတြင္ (က) ျမန္မာအုပ္စု (ခ) မရု-အဇီအုပ္စုခြဲ (ဂ) ကတူး-ကနန္း အုပ္စုခြဲ (ဃ) ဓႏုေတာင္ရိုးအုပ္စုခြဲ (င) ရခိုင္အုပ္စုခြဲ (စ) အင္းသားအုပ္စုခြဲ (ဆ) ထား၀ယ္အုပ္စုခြဲ (ဇ) ေယာ-ေတာင္သားအုပ္စုခြဲႏွင့္ အျခားလူမ်ိဳးစုေလးမ်ား ပါ၀င္ႀကေပသည္။ ထား၀ယ္ ဒိန္းအက (တို႔တိုင္းရင္းဘြား ျပည္ေထာင္စုသား စာအုပ္၊ ျပဳစုသူ ဦးမင္းႏိုင္-ဘီေအ၊ ေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာန။ ၁၉၆၀ ျပည့္၊ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာနထုတ္ စာမ်က္ႏွာ ၂ ) ဟူ၍ ေရးသားခဲ့သည္ကို ဖတ္မွတ္ရဖူးသည္။ `ထား၀ယ္ အုပ္စုခြဲ ဆိုသည္မွာ ၿမိတ္သား၊ ထား၀ယ္သား (ၿမိတ္-ထား၀ယ္ေရာက္ျမန္မာမ်ား) ကို ဆိုလိုေပသည္။ ၿမိတ္ႏွင့္ ထား၀ယ္နယ္မွ လူအမ်ားမွာလည္း ျမန္မာ အႏြယ္၀င္မ်ား ပင္ျဖစ္ႀကသည္။ ပတ္၀န္းက်င္ ဆက္ဆံေရးကို အေႀကာင္းျပဳ၍ အေခၚအေ၀ၚအခ်ိဳ႕ ႏွင့္ စကားသံ ေလယူေလသိမ္း တြင္ အထက္အညာ ႏွင့္ ေျမလတ္ရွိ ျမန္မာမ်ားႏွင့္ ကြာျခား ေနရျခင္းျဖစ္သည္´ ေဘးႏွစ္ဖက္သို႕ခ်ထားေသာ အိမ္အမိုးမ်ား `အင္းသားႏွင့္ ထား၀ယ္သားတို႔ႏွစ္ဦးဆံုလွ်င္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အျပန္အလွန္ စကားေျပာ၍ ျဖစ္၏။ အင္းသားႏွင့္ၿမိတ္သားဆံုလွ်င္ အင္းသားစကားကို ၿမိတ္သား နားလည္ၿပီး ၿမိတ္သားေျပာသည္ကိုမူ အင္းသား အဓိပၸာယ္မေပၚေတာ့ေပ။ ၿမိတ္၊ ထား၀ယ္၊ ရခိုင္၊ အင္းသား ျမန္မာတို႔ စကားသံ ႏွင့္ အေခၚအေ၀ၚမ်ားမွာ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အနည္းငယ္စီ ကြဲျပားျခားနားလ်က္ ရွိႀကေသာ္လည္း ထိုသူအားလံုးတို႔၏ စကားအသံုးအႏႈန္းႏွင့္ အေခၚအေ၀ၚအခ်ိဳ႕တို႔မွာ ျမန္မာေက်ာက္စာႏွင့္ ေပါရာဏတို႔တြင္ အက်ံဳး၀င္လ်က္ရွိသည္ကို ေတြ႔ရသည့္အျပင္ တူညီေသာ ဘာသာ၊ စာေပ၊ စကားတို႔ကို အေျခခံ၍ ဆင္ယင္ထံုးဖြဲ႔မႈႏွင့္ အေသြးအေရာင္၊ အရိုး၊ အဆစ္ကိုယ္ေနဟန္ထား ပံုးပန္းသြင္ျပင္ တို႔တြင္လည္း မူရင္းအေျခခံအားျဖင့္ တစ္မ်ိဳးတစ္စားတည္းမွ ေပါက္ဖြားလာသူမ်ား (ျမန္မာအႏြယ္၀င္မ်ား) ဟုယူဆရန္မွတစ္ပါး အျခားနည္းလမ္း မရွိေတာ့ဟု ထင္ျမင္မိပါသည္။ (တို႔တိုင္းရင္းဘြား ျပည္ေထာင္စုသား စာအုပ္၊ ျပဳစုသူ ဦးမင္းႏိုင္-ဘီေအ၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဌာန။ ၁၉၆၀ျပည့္၊ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန ထုတ္ စာမ်က္ႏွာ - ၆ ) ဟူ၍ ေရးသားခဲ့သည္အား မွတ္သားရဖူးသည္။ တကယ့္ကို ေရွးျမန္မာႀကီးမ်ား ပံုစံ ဆန္သည့္ ထား၀ယ္သား၊ ထား၀ယ္သူမ်ား ျဖစ္ႀကပါသည္။ ထား၀ယ္တြင္ အိမ္ပံုစံ မ်ားကလည္း တမူ ထူးျခားသည္ ။ အထူးျခားဆံုးကား အိမ္အမိုးမ်ား ျဖစ္၏ ။ အမ်ားစု သည္ အျခားေဒသ မ်ားကဲ့သို႔ မဟုတ္။ အိမ္အမိုးကို အိမ္၏အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္တြင္ အဖီမခ်ဘဲ ေဘးႏွစ္ဖက္သို႔ ခ်သည္။ ျမင့္မိုရ္ပိတ္ကို အိမ္ေရွ႕ဘက္လမ္းဘက္သို႔ မ်က္ႏွာမူ ထားျခင္းျဖစ္သည္။ စာေရးသူတို႔ မ်က္စိထဲ၌ အိမ္မ်ားသည္ အေရွ႕အေနာက္ အမ်ားႀကီး ရွည္ေနသည္ဟု အထင္ ေရာက္မိသည္။ အျမင္ဆန္းဖြယ္ အိမ္အမိုးမ်ားပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ေရအိုးရြက္ ဒိန္း ထား၀ယ္ ေရာက္ခိုက္ ထား၀ယ္ ဒိန္းအကမ်ားကို ႀကည့္ရွဳခြင့္ႀကံဳခဲ့ပါသည္။ ေရအိုးရြက္ဒိန္း၊ ဖားဖိုဖားမ(မိုးေခၚအက) စသည္ျဖင့္ အကဒိန္း(ယိမ္း) ငါးမ်ိဳးခန္႔ ႀကည့္ခဲ့ရေလရာ ေခါင္း၊ ခါး၊ ေျခ၊ လက္ ကႀကိဳးကကြက္ကား အလြန္ႏြဲ႔ေႏွာင္း၍ ျမန္မာအက ပီသလွသည္ကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရပါသည္။ ေရးအိုးရြက္ဒိန္းတြင္ ထား၀ယ္ေဒသသူမ်ား ေရခပ္ဆင္းခ်ိန္ကို ေဖာ္က်ဴးသည့္ အက ျဖစ္ၿပီး ေခါင္းေပၚတြင္ ေရအျပည့္ ထည့္ထားေသာ ထား၀ယ္အိုးမ်ားရြက္ကာ (သံုးလံုးဆင့္အထိ ရြက္သည္မ်ားေတြ႔ရသည္) ကသြားပံုမွာ ေရတစ္စက္မဖိတ္ ဆံၫြန္႔ပင္ေရမစို ပသာဒလွစြာ ကသြားႀကပံုကို ျမင္ေတြ႔ ရပါသည္။ ထား၀ယ္ ၌ ရွိေသာ တစ္ရက္ တြင္ ထား၀ယ္ ၏ အေရွ႕ေတာင္ဘက္ (ၿမိတ္ဘက္ထြက္သည့္လမ္း) ေလးမိုင္ ခန္႔ ေ၀းသည့္ ကူးတို႔ ေက်းရြာ သို႔ သြားေရာက္ ခဲ့သည္။ ေက်ာက္ရပ္ ေက်းရြာ သို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ေက်ာက္ရပ္ေက်းရြာ၊ ေရႊေတာင္၊ ေဆာင္ယြင္းျပင္ တို႔ကို လြန္ေသာ္ ကူးတို႔ရြာသို႔ ေရာက္သည္။ ထိုရြာ၌ အလ်ုား ဥာဏ္ေတာ္ ၁၆၂ ေတာင္၊ အနံ အေတာင္ ၄၀၊အျမင့္ ၅၂ ေတာင္ ရွိ ေလ်ာင္းေတာ္မူ ဘုရားႀကီး တစ္ဆူရွိသည္ ။ ေလာကသရဖူ ေလ်ာင္းေတာ္မူ ရုပ္ပြားေတာ္ႀကီး ျဖစ္ေပသည္။ ကူးတို႕ရြာ႐ွိေလာက သရဖူ ေလ်ာင္းေတာ္မူ ႐ုပ္ပြားေတာ္ၾကီး မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးႏွင့္ စိန္တံုးမိဘုရားတို႕ လွဴဒါန္းထားေသာ ပိဋကတ္သံုးပံု ေပမူ ၁၂၉၃ ခု နတ္ေတာ္လျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ (၂၇-၁၂-၁၉၃၁) တြင္ စတင္ အုတ္ျမစ္ ခ်ခဲ့၍ ၁၃၀၄ခု (၁၉၄၃ ခုႏွစ္) တြင္ မွ ကိုယ္လံုးေတာ္ျပည့္ အၿပီးသတ္ ခဲ့သည္။ ၁၃၂၁ ခု (၁၉၅၉) တြင္ မွ ရုပ္ပြားေတာ္ႀကီး ေလ်ာင္းစက္ရာ သံတန္ေဆာင္းေတာ္ႀကီး ၿပီးစီး ခဲ့သည္။ ေလ်ာင္းေတာ္မူ ရုပ္ပြားေတာ္ႀကီး စပါးေတာင္ ေျခရင္း ၌ ပိဋကတ္တိုက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ရွိသည္။ ထိုေက်ာင္း၌ ေရွးေဟာင္း စာတိုက္မ်ား၊ ေရွးေဟာင္း ေပစာထုပ္မ်ား၊ ပိဋကတ္စာမ်ား ႏွင့္ ကုန္းေဘာင္ ေခတ္ေႏွာင္း လက္ရာ ပန္းခ်ီကား မ်ား အမ်ားအျပား ရွိသည္။ အထူးသျဖင့္ ရွားပါးေနၿပီျဖစ္ေသာ ေပစာထုပ္ ခ်ည္သည့္ ေရာင္စံုေပစာႀကိဳးမ်ား(စာတန္းမ်ားေဖာ္၍ ရက္လုပ္ထားသည္) ကို အမ်ားအျပားေတြ႔ရသည္။ ေရွးေဟာင္းပစၥည္း ေလ့လာသူတို႔ ထား၀ယ္ေရာက္လွ်င္ ေလ့လာစရာ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။ ပိဋကတ္တိုက္ေက်ာင္းဟု အမည္တြင္ခဲ့ရျခင္းမွာ မူလက ရတနာပံုေခတ္ မင္းတုန္းမင္းႀကီး လွဴဒါန္းခဲ့ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ား ထားရွိခဲ့သည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းျဖစ္သျဖင့္ ထိုအမည္ တြင္ခဲ့ျခင္းဟု ဆိုေပသည္။ ထား၀ယ္၊ ေမာင္းမကန္မွ စာေရးသူ ဆက္သြားသည့္ ေနရာကား ၿမိတ္ျဖစ္ေပသည္။ လူအမ်ားစုသည္ တနသၤာရီတိုင္းအေႀကာင္း ေျပာႀကသည့္အခါ၌ ေရး၊ ၿမိတ္၊ ထား၀ယ္ဟု ေျပာႀကေလ့ရွိသည္။ တကယ္ေတာ့ ေရး၊ ထား၀ယ္၊ ၿမိတ္ ဟုဆိုျခင္းက ပိုမွန္ေပသည္။ တကယ္သြားလွ်င္ ကားလမ္းအတိုင္း ေျမာက္မွေတာင္သို႔ သြားပါက ေရးၿပီးမွ ထား၀ယ္ေရာက္မွာျဖစ္ၿပီး ေနာက္မွ ၿမိတ္ႏွင့္ တနသၤာရီ ေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထား၀ယ္မွ ၿမိတ္သို႔ ကုန္းလမ္းခရီးျဖင့္ သြားခဲ့သည္။ လမ္းေဘး တစ္ေလွ်ာက္ လယ္ကြင္းမ်ားႏွင့္ လမ္းအေျခႀကားတြင္ ေရအၿမဲရွိေနေသာ တူးေျမာင္း၌ လည္း ႀကာပင္မ်ား၊ ေဗဒါပင္မ်ားက ဖူးပြင့္ႀကလ်က္ အလြန္သာယာ လွပေသာ လမ္းျဖစ္သည္။ လမ္းကလည္း ရွည္လ်ားေသာ လမ္းျဖစ္ၿပီး မ်က္စိတစ္ဆံုး ေျဖာင့္တန္းစြာ တည္ရွိေနသည္။ အမည္ ေပးထားသည္ကလည္း က်န္းမာေရးလမ္း ဟု အမည္ေပးထားသည္ ျဖစ္ရာ က်န္းမာေရး အတြက္ လမ္းေလွ်ာက္ရန္ အေကာင္းဆံုး လမ္းတစ္လမ္း ျဖစ္သည္။ ထား၀ယ္ၿမိဳ႕၏ အလွဆံုးလမ္းျဖစ္သည့္ က်န္းမာေရးလမ္း (၂၅) ၿမိတ္သို႔သြားရန္အတြက္ လမ္းတြင္ ထား၀ယ္၏ ေရွ႕ေတာင္ဘက္ ၿမိတ္လမ္း ႏွင့္ က်န္းမာေရးလမ္း ကား ထား၀ယ္ၿမိဳ႕ ၏ အလွဆံုး လမ္း ဟု ဆိုရေပမည္။ လမ္းေဘး၀ဲယာ၌ လယ္ကြင္းမ်ား ရွိၿပီး လမ္းေဘး၀ဲယာ၌ တစ္ေမွ်ာ္တစ္ေခၚ တန္းစီေနေသာ ထန္းပင္မ်ားက လမ္းေပၚသို႔ အုပ္မိုး က်ေနသည္။ က်န္းမာေရးလမ္းေဘး တူးေျမာင္းမွ ၾကာပန္းႏွင့္ ေဗဒါပန္းမ်ား လမ္းကလည္းညီညာ၊ ေလေကာင္း ေလသန္႔ လည္းရ ၊ လယ္ကြင္း မ်ား ကလည္း သီးထပ္ စိုက္သည့္ လယ္မ်ား ျဖစ္ရာ စိမ္းလဲ့ ေနေသာ အခ်ိန္ႏွင့္ ၀င္း၀ါ ေနေသာ အခ်ိန္ မ်ားသာ ျဖစ္ေပရာ သာယာ လွပါသည္။အေ၀းမွ လယ္ကြင္းမ်ား အလြန္တြင္ လည္း ညိဳ႕မိႈင္းျပာရီေသာ ေတာင္တန္း နိမ့္နိမ့္မ်ား ကလည္း သဘာ၀ အလွကို အားျဖည့္ ေပးလ်က္ ရွိေတာ့သည္။ ထား၀ယ္ၿမိဳ႕ အ၀င္လမ္းဆံုမွ ထြက္၍ မႀကာမီ မွာပင္ ေက်ာက္ရပ္ရြာ ကို ေရာက္ေပသည္။ ေက်ာက္ရပ္၊ေရႊေတာင္၊ေဆာင္းႏွင္းျပင္ တစ္ဆက္တည္းျဖစ္၍ မိုင္တိုင္ ႏွစ္မိုင္ေက်ာ္ တြင္ျဖစ္သည္။ ထား၀ယ္မွ စတင္ ေရတြက္ေသာ မိုင္ ျဖစ္ေပသည္။ ၿမိတ္ခရီးၿမိဳ႕ရြာမ်ား ေနာက္၌ ထား၀ယ္မွ အကြာအေ၀း မိုင္မ်ား တြက္ခ်က္ ေရးသား သြားပါမည္။ ကူးတို႔ေက်းရြာ (၃/၆ ဖာလံု) ကႏိုင္းေက်းရြာ(၅/၀) မုတီၳး(၆/၂) မုတီၳးမွာ စာေရးသူ ေရွ႕တြင္ ေရးခဲ့သလို ထင္ရွား ေသာ ထား၀ယ္ေဒသ ၏ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕၊ တန္ခိုးႀကီး ေရႊ မုတီၳးဘုရား၊ ပသွ်ဴးေႀကာက္ဘုရားတို႔ တည္ရွိေသာ ရြာျဖစ္ေပသည္။ မုတီၳးရြာအလြန္တြင္ ေခ်ာင္းရိုးကို ေက်ာ္ျဖတ္ ထားေသာ တံတားကို ျဖတ္ရသည္။ ေခ်ာင္းမွာ ဓနိေတာ ျဖင့္ သာယာ သည္။ ေညာင္ဇင္(၇/၄)ေညာင္ဇင္ မွာ အိမ္ႀကီးအိမ္ေကာင္းမ်ားျဖင့္ စည္ကားသည့္ရြာႀကီးျဖစ္သည္။ လမ္းသြယ္ေလးမ်ားရွိၿပီး ပန္းအမည္မ်ားျဖင့္ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ရြာတြင္းလမ္းေလးမ်ားျဖစ္၏။ ရန္ေတာင္ေက်းရြာ(၈/၀) သင္းကၽြန္းေက်းရြာ(၉/၅) သရက္ႏွစ္ခြေက်းရြာ(၁၀/၃) ေညာင္ဇင္ေက်ာ္သည္ႏွင့္ ထား၀ယ္ၿမိဳ႕ မဟုတ္ေတာ့။ သရက္ေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ ဧရိယာအတြင္း ၀င္ခဲ့ၿပီျဖစ္ၿပီး ေက်းရြာ အုပ္စုအေနျဖင့္ ပိန္းေတာေက်းရြာအုပ္စုျဖစ္ေပသည္။ မဲနယ္အိုးေက်းရြာ(၁၂/၀) ပ်ားျပင္ေက်းရြာ ပန္းခ်ီေရွာင္ရြာ ပိန္းေတာရြာ ကဇိေက်းရြာ(၁၄/၂) ထိုရြာမ်ားမွာ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ဆက္ေနေသာ ရြာမ်ား ျဖစ္ႀကေပသည္။ တစ္ရြာဆံုးသည္ႏွင့္ တစ္ရြာ၀င္ကာ တစ္ရြာစေပသည္။ ကဇိေက်ာ္ေသာအခါ သရက္ေခ်ာင္းၿမိဳ႕၀င္သည္။ၿမိဳ႕ဦးေမာ္ရွည္ကုန္းရပ္ကြက္ကသရက္ေခ်ာင္းအ၀င္ျဖစ္ေပသည္။ ၿမိဳ႕ျဖတ္လမ္းေပၚတြင္ ေက်ာက္ေျမာင္း၊ ၿမိဳ႕မာ၊ ပန္းေတာရပ္ကြက္မ်ားကို လမ္းေဘး၌ ေတြ႔ရ၏။ သရက္ေခ်ာင္းကား ၿမိဳ႕အေတာ္ က်ယ္သည္။ ၿခံ၀င္းမ်ားႏွင့္ ေျမက်ယ္က်ယ္၊ အိမ္က်ယ္က်ယ္မ်ား ျဖစ္ႀကသည္။ ထင္ရွားေသာ ရွင္ေတာင္ပံုဘုရား လည္းရွိသည္။ ၿမိဳ႕အထြက္တြင္ ဆင္ကူးရြာကလည္း မေ၀းေပ။ အုတ္ကိုင္းေက်းရြာ(၂၀/၆) ကၽြဲဇပ္ေက်းရြာ(၂၂/၀) ဆင္ကၽြန္းေက်းရြာ(၂၃/၄) လဘတံတား(၂၅/၅) အုတ္ကိုင္းမွ စ၍ ထိုရြာမ်ားမွာ လဘေက်းရြာ အုပ္စု၀င္ ျဖစ္၏။ ထိုမွ လြန္ေသာ္ ျပင္ျဖဴႀကီး ေက်းရြာအုပ္စု ျဖစ္ေပသည္။ ျပင္းျဖဴႀကီး(၂၅/၆) ပီတုိင္ေက်းရြာ(၂၆/၀) ပီတုိင္တံတား(၂၆/၇) ေခ်ာက္ေခ်ာင္းေက်းရြာ(၃၀/၅) ေခ်ာက္ေခ်ာင္းရြာ အနီး ေခ်ာက္ေခ်ာင္းတံတား ေက်ာ္ေက်ာ္တြင္ စံုစင္ရာဘာၿခံမွာ က်ယ္၀န္းေသာ ၿခံႀကီးျဖစ္၏။ ၂၆ မိုင္ မွ မိုင္တိုင္ ၃၂ အထိ ေရာ္ဘာၿခံမ်ားက မ်က္ေစ့တစ္ဆံုးျဖစ္သည္။ ျပင္းျဖဴသာ အထိျဖစ္သည္။ စံုစင္ဖ်ားေက်းရြာ(၃၄/၀) ျပင္းျဖဴသာေက်းရြာ(၃၄/၁) ထိုေနရာ၌ စံုစင္၊ ဂံုညင္းဆိပ္ ေရာ္ဘာၿခံမ်ား ရွိေသးသည္။ သက္တန္းရင့္ ေရာ္ဘာၿခံ မ်ားႀကား၌ ၿခံသစ္မ်ားလည္း ေပၚထြန္းေနသည္။ သဲေခ်ာင္းသာေက်းရြာ(၃၅/၀) ၀င္း၀ေက်းရြာ(၃၈/၁) ၀င္း၀တြင္ ၀င္း၀တံတားရွိသည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ တံတားျဖစ္ေပသည္။ < /p> မင္းဒပ္ေက်းရြာ(၃၉/၀)< /p> မင္းဒပ္မွာ ရြာႀကီးျဖစ္၏။ ၀န္းက်င္၌ ရြာငယ္ေလးမ်ားလည္းရွိရာ လမ္းခြဲေလးမ်ား မြေနသည္။ ကားးရပ္စခန္း ျဖစ္ေနေသာ ရြာႀကီးျဖစ္ေပသည္။ ထမင္းဆိုင္ဆိုင္အႀကီးႀကီးရွိသည္။ ခရီးသြား တစ္ရာ႔ငါးဆယ္၊ ႏွစ္ရာခန္႔ တစ္ၿပိဳင္တည္း စား၍ရေသာ ဆိုင္ခံုမ်ားရွိသည္။ အပူ၊ အေအး၊ ကြမ္းယာ၊ ေဆးလိပ္၊ မုန္႔မ်ိဳးစံု၊ ထမင္း၊ ဟင္း၊ ဘီယာ၊ အရက္ အစံုအလင္ရသည့္ဆိုင္ျဖစ္သည္။ ထား၀ယ္- ၿမိတ္၊ ထား၀ယ္-ပုေလာကားမ်ား ရပ္နားစခန္းျဖစ္သည္။ ထိုလမ္း၌ ခရီးသည္တင္ကားမ်ားမွာ မွန္လံုကားမ်ား မ်ားေပသည္။ ကားေသး အနည္းအက်ဥ္းလည္း ေတြ႔ရ၏။ ခရီးသည္မ်ားကို စပ္စုႀကည့္ရာ ၿမိတ္-ထား၀ယ္ ကားခ ၅၀၀၀ဟုဆိုသည္။ ထား၀ယ္-ရန္ကုန္ကားခ ၁၂၀၀၀ ျဖစ္၏။ ထိုဆိုင္တြင္ ဟင္းတစ္ပြဲ ၈၀၀၊ ထမင္း တစ္ပြဲ ၂၀၀ ေရာင္းေပသည္။ ဟင္းမ်ားမွာ ေခ်သား၊ဆတ္သား၊ ေတာေႀကာင္သား၊ေမ်ာက္သား စသျဖင့္ ေတာေကာင္ဟင္း ေတာ္ေတာ္စံုစံုရသည္။ အိမ္သာ၊ ေရခ်ိဳးခန္းကလည္း သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ေတြ႔ရ၏။ မင္းဒပ္မွ ဆက္ထြက္ေသာအခါ…. သိမ္ကုန္းေက်းရြာ(၄၀/၁) ငဲ ၊ ရ၀ဲ ၊ ၀ဲရစ္ ေရာ္ဘာၿခံမ်ုား ၀ဲရစ္ေက်းရြာ ကျမင္းေက်းရြာ ရငဲေက်းရြာ အထက္ပါ ေက်းရြာေလးမ်ားမွာ ၿခံ၀င္းမ်ားႏွင့္ သပ္ရပ္ေသာ အိမ္၀ိုင္းေလးမ်ား သီးသန္႕ ရွိႀကသည္။ ရငဲတြင္ ဖားေခ်ာင္း ေရအားလွ်ပ္စစ္(ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး) ျဖင့္ ေခတ္မီမီ ေတြ႔ရသည္။ ရြာမ်ားကလည္း ဆက္ေနသေလာက္ ရွိေနသည္။ ကတြဲေက်းရြာ(၄၅/၁) ဆိပ္ေခ်ာင္းေက်းရြာ(၄၇/၀) သင္ပုန္းေက်းရြာ (သင္ပုန္းတံတားရွိသည္) ကညင္ေခ်ာင္းေက်းရြာ(၅၂/၀) ထိုရြာ၏ ယာဘက္လမ္းခြဲတစ္ခုရွိ ၍ တစ္မိုင္ခန္႔၀င္သြားလွ်င္ သရက္ေခ်ာင္းေက်းရြာရွိသည္။ ၅၅မိုင္ တြင္ ေခ်ာင္းတံတားရွိ၍ ထို၀န္းက်င္၌ ကြမ္းၿခံမ်ား မ်ားလွသည္။ ေတာတန္း၊ေတာင္စြယ္တို႔ျဖင့္ သာယာလွပေသာေနရာ ျဖစ္၏။ ပေဒါက္ႀကီးေက်းရြာ(၅၆/၄) ေပတစပ္ေက်းရြာ ပေဒါက္ငယ္ေက်းရြာ တံခြန္တိုင္ေက်းရြာ ေက်ာက္ဆည္ေက်းရြာ အမွတ္-၁၁ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေက်းရြာ(၆၇/၀) ထိုေဒသ၌ ရြာေလးမ်ားက ဆက္ေနသည့္ ေနရာရွိၿပီး၊ ျခားသြားလွ်င္လည္း စိုက္ပ်ိဳးေရးၿခံမ်ားကို ရြာစဥ္မ်ားႀကား၌ ေတြ႔ရသည္။ ထား၀ယ္ခရိုင္၊ သရက္ေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ ဧရိယာဆံုး၍ ၿမိတ္ ခရိုင္သို႔၀င္သည္။ ပေလာက္ေရာက္ရန္လည္း ၆ မိုင္ခန္႔သာလိုေတာ့၏။ ပုေလာသို႔မူ မိုင္ ၃၀ အလို ျဖစ္ေပသည္။ ၇၂ မိုင္ တြင္ ဆင္တိုးႀကီးေက်းရြာႏွင့္ ဘုရင့္ေတာင္ေက်းရြာတို႔ ေတြ႔ရသည္။ ထိုရြာႏွစ္ရြာႀကား၌ ဘယ္ဘက္(အေရွ႕ဘက္) သို႔ လမ္းခြဲတစ္ခုရွိ သည္။ ဆင္ထိုးငယ္ရြာသို႕ ဟု သိရေပသည္။ ပေလာက္ၿမိဳ႕နယ္ခြဲ(၇၃/၀) ျပည္ျခားေက်းရြာ(၇၉/၀) မွ်စ္ခ်ဥ္စုေက်းရြာ(၈၁/၀) ထမင္းမစားေက်းရြာ(၈၆/၀) ထမင္းမစားရြာ ဆိုင္းဘုတ္ေ႐ွ႕မွ အႏုပညာ႐ွင္ လြင္မိုး အမည္ဆန္းေသာ ရြာျဖစ္သည္။ ထိုရြာတြင္ ေခတၱရပ္ၿပီး ရြာအမည္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးျမန္း ျဖစ္ခဲ့ရာ ေရွးကာလ အေလာင္းဘုရား တနသၤာရီ ႏွင့္ ယိုးဒယားတို႔ စစ္ခ်ီရာတြင္ ထိုေနရာ၌ စခန္းေခတၱခ်ၿပီး ထမင္းခ်က္ ႀကစဥ္ ရန္သူႏွင့္ နီးသျဖင့္ ထမင္းမစားဘဲ ဆက္၍ ခ်ီတက္ တိုက္ခိုက္ ခဲ့သည္ကို အစြဲျပဳ၍ ထိုနာမည္ တြင္ခဲ့ျခင္းဟု ဆိုေပသည္။ ထိုရြာအနီး လမ္းယာဘက္ (အေနာက္ဘက္သို႔) လမ္းခြဲရွိ၍ လမ္းခြဲ ၁၂ မိုင္ ခန္႔တြင္ ဆယ္အိမ္စုရြာ ရွိသည္ဟု ဆိုေပသည္။ ေတာင္ယာကမ္းေက်းရြာ(၈၉/၀) နန္းပရုပ္ သစ္လွေတာ စပူျပင္ေက်းရြာစုမ်ားေတြ႔ရသည္။ ေပါင္းေက်းရြာ(၉၂/ မွ ၉၅/ အထိ ေတြ႔ရသည္) ပေလာၿမိဳ႕(၁၀၀/၀) ပေလာၿမိဳ႕သည္ သပ္ရပ္သန္႔ရွင္းေသာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ ပေလာတံတားေပၚမွ ႀကည့္ေသာ ပေလာၿမိဳ႕ကို အေပၚစီးမွ ျမင္ရသည္။ စာေရးသူ ပေလာကို အသြားအျပန္ ႏွစ္ႀကိမ္ျဖတ္ျဖစ္သည္။ ပေလာႏွင့္ပတ္သက္၍ စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္တစ္ခုႀကံဳခဲ့ရသည္။ အသြားတြင္ ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ ေန႔မွာ ျဖတ္သြားခဲ့ၿပီး ၿမိဳ႕ထဲတြင္ ထမင္းပင္ ၀ယ္စားခဲ့ေသးသည္။ မတ္ ၃ ရက္ ေန႔၌ ၿမိတ္မွ အျပန္တြင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ျဖတ္ေသာအခါ၌ မီးေလာင္ျပင္ႀကီးတစ္ခုႏွင့္ ႀကံဳခဲ့ရသည္။ အသြား၀င္ေရာက္စဥ္က တံတား၏ယာဘက္ ကမ္းစပ္ဘက္ကပ္လ်က္ ရပ္ကြက္ႀကီးမွ မီးေလာင္သြားခဲ့ရာ အိမ္ရာေက်ာ္ပါသြားခဲ့သည္။ ညေနစာ ထမင္းစားၿပီး ေခတၱနား၍ ဆက္ထြက္ခဲ့ရာ ပုေလာၿမိဳ႕ကို ေက်ာ္ေသာအခါ…. မက်ည္းကုန္းေက်းရြာ ခေမာင္းေတာေက်းရြာ မင္းထိန္ေက်းရြာ(၁၀၄/၀) ပ၀တ္ကုန္းေက်းရြာ ကဒဲေက်းရြာ သကၤန္းေက်းရြာ တိုေက်းရြာ(၁၁၀/၀) ပလေက်းရြာ မင္းျပင္ေက်းရြာ တစ္ပိုင္းျပန္၊ ဗိုက္ျပည့္ေက်းရြာ မိမၼၿမိဳ႕ရြာ ဇရပ္ဆိပ္ေက်းရြာ တပိုေက်းရြာ စက္ေတာ္ရာေက်းရြာ အထက္ပါ ရြာမ်ားမွာ တစ္ရြာႏွင့္တစ္ရြာ ဆက္ေနသေလာက္ နီးနီး ရြာစဥ္မ်ား ျဖစ္သည္။ အမည္ အခ်ိဳ႕ကလည္း ဆန္းသည္။ ရြာအမည္ မိမၼၿမိဳ႕ ဟုဆိုရာ ထူးဆန္းလွ၍ ရြာတြင္ ၀င္ၿပီး ကားရပ္ ကာ စူးစမ္း မိသည္။ အစဥ္အလာ အရ တစ္ခ်ိန္က ထိုေနရာမွာ ၿမိဳ႕ ျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီး မိန္းမ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ၿမိဳ႕ ျဖစ္ခဲ့ဖူး၍ မိမၼၿမိဳ႕ဟုေခၚတြင္ခဲ့ရာ ယခု အခါ ၿမိဳ႕အေနအထား မရွိေတာ့ဘဲ ရြာ အေနအထားသာ ရွိေတာ့၍ `မိမၼၿမိဳ႕ရြာ´ ဟု ေခၚဆိုေႀကာင္း အစဥ္အလာ စကားကို ရွင္းျပ ႀကသည္။ ထိုအထဲတြင္ ဇရပ္ဆိပ္မွာ အေတာ္ ႀကီးေသာ ရြာျဖစ္သည္။ ထိုေဒသမွာ သစ္၀ါးေပါေသာေဒသျဖစ္ေႀကာင္းကို အိမ္မ်ားတည္ေဆာက္ထားပံုက ျပဆိုေနသည္။ အိမ္တိုင္မ်ားမွာ သစ္အလံုးလိုက္ တည္ေဆာက္ထားႀကၿပီး အမိုးအကာမ်ားမွာလည္း သစ္၀ါးေကာင္းေကာင္းမ်ားကို သံုးထားႀကသည္။ ရြာတိုင္းလိုလိုတြင္ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားေတြ႔ရပါသည္။ စက္ေတာ္ရာမွ ဆက္ထြက္ေသာ္ ႀကဲေက်းရြာ(၁၂၀/၀) ႀကဲေက်းရြာ၌ မူလတန္းလြန္ေက်ာင္းရွိသည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က တည္ေဆာက္ၿပီးစီးေသာ ၉၇ ေပရိွ တံတားျဖင့္ ေခ်ာင္းကိုျဖတ္ထားသည္။ ႀကဲတံတားျဖစ္၏။ ခံ၀န္ ၁၀ တန္ရွိေသာ ေဘလီတံတားျဖစ္သည္။ ထို၀န္းက်င္၌ သီဟိုဠ္၊ သရက္ ၊ ကြမ္း၊ ေရာ္ဘာ၊ မင္းဂြတ္၊ ဒူးရင္း စသည္ျဖင့္ၿခံက်ယ္ႀကီးမ်ားေတြ႔ရေပသည္။ ၁၂၁ မိုင္ ၌ ေဒၚပညာေရာ္ဘာၿခံမွာ ဧက ၃၀ ရွိၿခံႀကီးျဖစ္ၿပီး ေရာ္ဘာပင္မ်ား စိုက္ထားပံုက အကြက္က်လွၿပီး အလုပ္ရုံ၊ ေရာ္ဘာလွန္းစင္မ်ား၊ ၀န္းထမ္းအိမ္ရာမ်ားက သပ္သပ္ရပ္ရပ္ရွိလွႀကသည္။ ၿခံ၀င္းႀကီးမွာ ေျမညီေျမျပန္႔ျဖစ္ၿပီး ေရာ္ဘာပင္မ်ား အေစးျခစ္ပံု၊ အေစးခဲပံုမွာ ေသသပ္ၿပီး စနစ္က်လွေသာၿခံျဖစ္သည္။ ေရာ္ဘာအေစးခဲသည့္ အလုပ္ရုံ၊ အေျခာက္လွန္းသည့္ စင္မ်ား၊ တန္းမ်ား၊ သိမ္းဆည္းသိုေလာင္သည့္အခန္းမ်ားမွ စနစ္တက် သန္႔ျပန္္႔လွသည္ကို ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ ေဒၚပညာ ေရာ္ဘာၿခံအတြင္းမွ ဒူးရင္းပင္မ်ား ေရာ္ဘာၿခံ အတြင္း အျခားသီးပင္၊ စားပင္မ်ားကို ဒီအလုပ္ရုံ၊ သိုေလွာင္ရံု၊ လွန္းစင္၊ အလုပ္သမားမ်ား ၏ အိမ္မ်ား ၀န္းက်င္၌ စိုက္ပ်ိဳးထားရာ သေဘၤာ၊ပိႏၷဲ ၊ သရက္၊ သီဟိုဠ္၊ ဒူးရင္း၊ မင္းဂြတ္ စသည့္ အပင္မ်ား၌ ဖြံ႔ထြားေသာ အသီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ ဒူးရင္းပင္တြင္ အသီးမ်ား အား ေကာင္းေကာင္းႏွင့္ သီးေနရာ အေသအခ်ာ ႀကည့္ေသာ အခါ ျမန္မာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ မေလးရွား၊ ထိုင္း တို႔ဘက္မွ အလံုးႀကီးမ်ိဳး အပင္တို႔ ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ အပင္ ငယ္ငယ္၌ အသီးမ်ားက ေအာင္လွ၊ ထြားလွေပသည္။ ေရာ္ဘာၿခံႏွင့္ ေရာ္ဘာလုပ္ငန္းခြင္ ထိုၿခံ၌ ၀င္ေရာက္ေလ့လာခဲ့ရာ ေရာ္ဘာေစး အစိမ္းကို ဓာတုေဗဒေဆးေရာပံု ၊ အျပားစပ္ပံု၊ ႀကိတ္ပံု ၊ လွန္းပံုတို႔ကို စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ေနသည္အား ျမင္ဖူးခဲ့သည္။ ေရာ္ဘာေစ်းကလည္း စာေရးသူတို႔ ငယ္ငယ္ကလို မဟုတ္။ တစ္ျပား ၁၀၀၀ က်ပ္ ေစ်းေပါက္ေနေပသည္။ ထိုၿခံမွ ယခုအခါ တစ္ရက္ အျပား ၇၀၀ ခန္႔ ထြက္သည္ဟု ဆိုေပသည္။ ၁၂၅ မိုင္၌ ေဆာင္းသီတာ ဆိုသည့္ ေရာ္ဘာၿခံႀကီး တစ္ၿခံ ေတြ႔ရျပန္သည္။ ေဒၚပညာၿခံထက္ အဆမ်ားစြာ ႀကီးေပသည္။ ေရာ္ဘာေတာ စိမ္းညိဳ႕ညိဳ႕ကား ႐ႈမဆံုးေတာ့ေပ။ မႀကာမီ မီးေလာင္ေခ်ာင္းရြာကို ေရာက္သည္။ ရြာမွာ ေတာ္ေတာ္ စည္ကားသည့္ ရြာႀကီးျဖစ္ေပသည္။ ထိုရြာ၌ ရြာ၏ အေရွ႕ဘက္ တစ္မိုင္ခြဲခန္႔၌ ေရတံခြန္ရွိၿပီး ေရတံခြန္သို႔ၿမိတ္မွ လာေရာက္ လည္ပတ္ေလ့ရွိေသာရြာ ဟုဆိုေပသည္။ မီးေလာင္ေခ်ာင္းရြာ၌ မူလတန္းလြန္ေက်ာင္း ရွိေပသည္။ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ ေပါေသာ ရြာျဖစ္သည္။ လမ္းေဘး၀ဲယာ၌ ေရာ္ဘာၿခံမ်ား ခ်ည္းျဖစ္ေပသည္။ ေရာ္ဘာေတာမွာ အရြယ္ေရာက္ အပင္မ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး အရြယ္တူ အၿပိဳင္းအရိုင္းျဖစ္ေပသည္။ မီးေလာင္ေခ်ာင္းမွ ဘုတ္ၿခံလမ္းဆံုအထိ ေရာ္ဘာၿခံက်ယ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ႀက၏။ ေရာ္ဘာၿခံႀကီးမ်ားအလယ္၌ သာယာလွေသာ ဘုတ္ၿခံလမ္းဆံု၌….. သမုတ္သို႔(၁၁ မိိုင္ ၃ ဖာလံု) မေဇာျပင္ႀကီး(၃၉ မိုင္) ပုေလာ( ၂၈ မိုင္ ၇ ဖာလံု) ဟူ၍ အကြာအေ၀း ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးမ်ား စိုက္ထူထားသည္။ ပုေလာၿမိဳ႕နယ္အဆံုးျဖစ္ေပသည္။ ဘုတ္-ဓားေသြးလမ္းဟုလည္း ေခၚႀကေသာလမ္းမွ ခရီးဆက္ရမည္။ ပုေလာၿမိဳ႕နယ္အဆံုး ဘုတ္ၿခံထိပ္မွာ ေဒါစံျပရြာသို႔ သြားရမည္။ ၁၃ မိုင္ ၃ ဖာလံု ခရီးျဖစ္ေပသည္။ ထိုလမ္းကား ခင္းေနဆဲလမ္းျဖစ္၏။ ေဒါစံျပရြာမွ ၿမိတ္အ၀င္ ကၽြဲကူးေက်ာက္ဖ်ာ(အထူးဆိပ္)သို႔ ၂၄ မိုင္ ၆ ဖာလံု သြားရမည္ျဖစ္၏။ ကၽြဲကူးေက်ာက္ဖ်ာတံတားမွ ၿမိတ္ၿမိဳ႕အ၀င္ တနသၤာရီလမ္းခြဲ ၁ မိုင္ ၅ ဖာလံုရွိေပသည္။ ဘုတ္ၿခံလမ္းဆံု(၀/၀) ဘုတ္ရြာ ရာဇေက်းရြာ ပျပင္ေက်းရြာ အလြန္သစ္၀ါးေပါေသာရြာမ်ားျဖစ္သည္။ ပျပင္၌ တံတားႀကီးရွိရာ သစ္သားတံတားေပ ၁၇၀ ေဘလီတံတား ေပ ၁၀၀ ၊ ေပါင္း ေပ ၁၇၀ ရွိေသာ တံတားျဖစ္ၿပီး ခံႏိုင္သည့္၀န္ ၁၃ တန္ တံတားျဖစ္၏ ။ပျပင္တြင္ မူလတန္းလြန္ေက်ာင္းရွိသည္။ လမ္းေဘး၀ဲယာ၌ ၀ါးေတာမ်ား၊ ကြမ္းသီးၿခံမ်ား ၊ ေရာ္ဘာၿခံမ်ား စိမ္းစိုေနသည္။ ပျပင္လြန္ေသာအခါ… ႀကမအုပ္ေက်းရြာ(၆/၂) ဘဲမဒီေက်းရြာ(၇/၂) ထိုရြာ၌ လမ္းခြဲရွိၿပီး ေက်ာက္လံုးႀကီးေက်းရြာခြဲျဖစ္သည္။ လမ္း၏ အေရွ႕ဘက္သို႔ ခြဲသြားရေပသည္။ မူလတန္းေက်ာင္းရွိေသာ ရြာျဖစ္ေပသည္။ အိမ္မ်ားမွာ ထိုရြာမ်ား၌ သစ္လံုးတိုင္မ်ားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာအိမ္မ်ားသာ ေတြ႔ရသည္။ ဘဲမဒီလြန္ေသာ္….. အလယ္ေခ်ာင္းေက်းရြာ(၁၁/၀) ေဒါေက်းရြာ(၁၃/၃) ေဒါရြာမွာ စံျပေက်းရြာဟုအမည္တပ္သည္။ ေဒါေခ်ာင္းကို ျဖတ္ထားေသာ သစ္သားတံတားမွာ ေပ ၇၀ ရွိ၍ ခံ၀န္ ၁၃ တန္တံတားျဖစ္သည္။ ေဒါမွ မေဇာျပင္ႀကီးသို႔လမ္းမွာ ၂၅မိုင္ ၄ ဖာလံုရွိရာ ဘုတ္ၿခံ-ေဒါျဖတ္လမ္းမရွိမီက ပုေလာၿမိဳ႕နယ္ အဆံုးမွ ေဒါသို႔ မေဇာျပင္ႀကီးဘက္မွ သြားရမည္ျဖစ္ရာ ၆၄ မိုင္ ၄ ဖာလံုရွိေပသည္။ ျဖတ္လမ္းၿပီးသြားရာ ၂၄ မိုင္ ၆ ဖာလံု သာ သြားရေပရာမိုင္ ေလးဆယ္နီးပါးလမ္းတိုသြားေပသည္။ ေဒါစံျပရြာမွ အထူးဆိပ္ (ကၽြဲကူး-ေက်ာက္ဖ်ာ) သို႔ ၁၁ မိုင္ ၃ ဖာလံု သြားရေပဦးမည္။ ေဒါလြန္ေသာအခါ.. ပုလဲကုန္းေက်းရြာ(၁/၅) ေက်ာက္ျဖဴေက်းရြာ(၁/၇) ငါးအင္းေက်းရြာ(၃/၃) မင္းေနာင္ေက်းရြာ(၄/၀) လက္ခုပ္ေတာင္(၆/၄) ပင္းအိုေက်းရြာ(၇/၃) ၀န္မယ္ေက်းရြာ(၇/၇) သဘြတ္ေက်းရြာ(၈/၄) အထူးဆိပ္(၁၁/၃) ကၽြဲကူးေက်ာက္ဖ်ာ ၿမိတ္ၿမိဳ႕ မ်ားသို႔ ေရာက္ေပသည္။ ေဒါ ႏွင့္ ၿမိတ္ၿမိဳ႕ ႀကားတြင္ ေတြ႔ရေသာ ရြာ မ်ားမွာ စည္ကားေသာ ရြာမ်ား ျဖစ္သည္။ ရြာတိိုင္း၌ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား ရွိၿပီး ေက်ာင္းႀကီးမ်ားမွာ ႀကီးမားသည္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းအ၀င္ မုခ္ဦးမ်ားကလည္း ခန္႔ထည္လွသည္။ ရြာတိုင္း လိုလိုတြင္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းႀကီး ႏွစ္ေက်ာင္းခန္႔ ေတြ႔ရေပသည္။ ပင္းအိုးရြာ၌ အလယ္တန္းေက်ာင္း ေတြ႔ရသည္။ သဘြတ္ေက်းရြာမွာ ရြာ အေတာ္ႀကီးသည္။ တြဲဖက္အထက္ေက်ာင္း လည္း ေတြ႔ရေပသည္။ ဆက္ရန္ စိန္မ်ိဳးျမင့္